مهدویت استمرار امامت است و نوعِ نگاه و اعتقاد به امامت تأثیر مستقیم بر آن دارد لذا طرح بحث مهدویت بدون توجه به امامت ابتر است.
معنای امام در لغت :
به انسان یا چیزی که مورد پیروی قرار گیرد خوب باشد یا بد ، حق باشد یا باطل ، امام گفته می شود .
معنای امام در اصطلاح قرآنی:
کسی که منصبی فوق منصب رسالت از طرف خداوند به او عطا می شود ، برخی از انبیاء مثل پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و حضرت ابراهیم علیه السلام این مقام را دارا بودند . أئمّه علیهم السلام نیز این مقام را دارا هستند ولی پیامبر نیستند .
معنای امام در اصطلاح کلامی :
جانشین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله .
در این جا اصطلاح کلامیِ امام مورد بحث می باشد، اصلِ امامت به معنای مذکور مورد اتفاق تمام فِرَق مسلمان است اما این که امامت امری الهی است یا مردمی و همچنین در شرائط و ویژگی های آن و حوزه وظائف و مسئولیت هایش اختلافات جدی وجود دارد
مهم ترین مسأله ای که پس از رحلت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در میان امت اسلام مورد بحث قرار گرفت ، اختلاف در همین امر بود . برای تبیین حقیقت بهتر است ابتدا ببینیم اولاً شؤون و وظائف پیامبر صلی الله علیه و آله چه بود ؟ و ثانیاً کسی که می خواهد جانشین حضرت قرار گیرد در چه امری از امور جانشین حضرت قرار می گیرد ؟
شؤون و وظائف پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله :
1- دریافت و ابلاغ وحی 2- تبیین آیات قرآن 3- بیان احکام و سایر نیاز های دینی 4 - تهذیب نفوس 5- قضاوت و داوری 6- ولایت معنوی
7 - حفظِ دین از تحریف 8 - زعامت و رهبری
حضرت در مدت 23 سال به زیباترین و کاملترین وجه این امور را عهده دار بودند با رحلت ایشان قطعاً شأن اوّل منتفی می شود چرا که او خاتم الانبیاء می باشد و دین او آخرین دین تا دامنه قیامت می باشد .حال که تمام فِرَق مسلمان در مورد ضرورت جانشین برای حضرت اتفاق نظر دارند سؤال این است که این امام وجانشین در چه امری از این امور هفت گانه جانشین حضرت خواهد بود ؟
در اینجا دو دیدگاه وجود دارد :
دیدگاه اهل سنت : امام یعنی حاکم و اداره کننده جامعه
دیدگاه شیعه : امامت تداوم رسالت است و امام تمام شؤون و وظائف رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله به جز دریافت وحی را بر عهده دارد .
امامت از دیدگاه اهل سنت : از فروع دین و امری مردمی می باشد که با رأی اکثریت جامعه یا رأی اهل حلّ و عقد و یا وصیت حاکم قبل تعیین می شود و حتی اگر کسی با کودتا قدرت را در دست گرفت او امام خواهد بود و وظیفه او عبارت است از:
سازماندهی سپاه و حفظ مرزها ، مقابله با ظالم و گرفتن حق مظلوم ، اقامه حدود ، تقسیم بیت المال ، فرستادن مردم به حج و جهاد
امامت از دیدگاه شیعه امامیه : از اصول دین و امری الهی است و همان گونه که پیامبر مستقیماً از طرف خداوند تعیین می شود ، جانشین او نیز از طرف خداوند معین می شود و باید ویژگی عصمت ، علم ، قدرت و اذن الهی را دارا باشد و با تخلّق به تمام فضائل و کمالات به عنوان اسوه و الگوی سالکان الی الله قرار می گیرد و وظائف او همان وظائف نبی است به جز دریافت وحی و به عبارت دیگراز دیدگاه شیعه امر هدایت و رهبری بشررا پاکترین ، داناترین ، شجاع ترین و توانمندترین فرد بر عهده می گیرد. و هم اکنون امام مهدی عجل الله فرجه به عنوان حجت خداوند و واسطه فیض الهی در حال غیبت همانند خورشیدِ پشت ابر دارای آثار و برکات بی شماری برای بشریت می باشد و تمام میراث علمی و معنوی انبیاء و اولیاء الهی و هر آنچه که بر رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نازل شد نزد اوست و با ظهورِ حضرت در اختیار مشتاقانش قرار خواهد گرفت ان شاءالله .
منابع مطالعه و تحقیق :
1- کافی ج 1 کتاب الحجة باب ان الامامة عهد من الله
2 - الغدیر ، علامه امینی
3 - تفسیر المیزان ذیل آیه 124 بقره و 73 سوره انبیاء و 35 یونس
4-الهیات،جعفرسبحانی 5 - امامت و رهبری ، شهید مطهری
6 - ولاء و ولایت ها ، شهید مطهری
7-میثاق آسمانی ، مرتضی دهقان
8 - شرح مقاصد ، تفتازانی
9- تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل ، قاضی ابوبکر باقلانی
1 - مفردات راغب اصفهانی ذیل واژه امام
معنای امام در لغت :
به انسان یا چیزی که مورد پیروی قرار گیرد خوب باشد یا بد ، حق باشد یا باطل ، امام گفته می شود .
معنای امام در اصطلاح قرآنی:
کسی که منصبی فوق منصب رسالت از طرف خداوند به او عطا می شود ، برخی از انبیاء مثل پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و حضرت ابراهیم علیه السلام این مقام را دارا بودند . أئمّه علیهم السلام نیز این مقام را دارا هستند ولی پیامبر نیستند .
معنای امام در اصطلاح کلامی :
جانشین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله .
در این جا اصطلاح کلامیِ امام مورد بحث می باشد، اصلِ امامت به معنای مذکور مورد اتفاق تمام فِرَق مسلمان است اما این که امامت امری الهی است یا مردمی و همچنین در شرائط و ویژگی های آن و حوزه وظائف و مسئولیت هایش اختلافات جدی وجود دارد
مهم ترین مسأله ای که پس از رحلت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در میان امت اسلام مورد بحث قرار گرفت ، اختلاف در همین امر بود . برای تبیین حقیقت بهتر است ابتدا ببینیم اولاً شؤون و وظائف پیامبر صلی الله علیه و آله چه بود ؟ و ثانیاً کسی که می خواهد جانشین حضرت قرار گیرد در چه امری از امور جانشین حضرت قرار می گیرد ؟
شؤون و وظائف پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله :
1- دریافت و ابلاغ وحی 2- تبیین آیات قرآن 3- بیان احکام و سایر نیاز های دینی 4 - تهذیب نفوس 5- قضاوت و داوری 6- ولایت معنوی
7 - حفظِ دین از تحریف 8 - زعامت و رهبری
حضرت در مدت 23 سال به زیباترین و کاملترین وجه این امور را عهده دار بودند با رحلت ایشان قطعاً شأن اوّل منتفی می شود چرا که او خاتم الانبیاء می باشد و دین او آخرین دین تا دامنه قیامت می باشد .حال که تمام فِرَق مسلمان در مورد ضرورت جانشین برای حضرت اتفاق نظر دارند سؤال این است که این امام وجانشین در چه امری از این امور هفت گانه جانشین حضرت خواهد بود ؟
در اینجا دو دیدگاه وجود دارد :
دیدگاه اهل سنت : امام یعنی حاکم و اداره کننده جامعه
دیدگاه شیعه : امامت تداوم رسالت است و امام تمام شؤون و وظائف رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله به جز دریافت وحی را بر عهده دارد .
امامت از دیدگاه اهل سنت : از فروع دین و امری مردمی می باشد که با رأی اکثریت جامعه یا رأی اهل حلّ و عقد و یا وصیت حاکم قبل تعیین می شود و حتی اگر کسی با کودتا قدرت را در دست گرفت او امام خواهد بود و وظیفه او عبارت است از:
سازماندهی سپاه و حفظ مرزها ، مقابله با ظالم و گرفتن حق مظلوم ، اقامه حدود ، تقسیم بیت المال ، فرستادن مردم به حج و جهاد
امامت از دیدگاه شیعه امامیه : از اصول دین و امری الهی است و همان گونه که پیامبر مستقیماً از طرف خداوند تعیین می شود ، جانشین او نیز از طرف خداوند معین می شود و باید ویژگی عصمت ، علم ، قدرت و اذن الهی را دارا باشد و با تخلّق به تمام فضائل و کمالات به عنوان اسوه و الگوی سالکان الی الله قرار می گیرد و وظائف او همان وظائف نبی است به جز دریافت وحی و به عبارت دیگراز دیدگاه شیعه امر هدایت و رهبری بشررا پاکترین ، داناترین ، شجاع ترین و توانمندترین فرد بر عهده می گیرد. و هم اکنون امام مهدی عجل الله فرجه به عنوان حجت خداوند و واسطه فیض الهی در حال غیبت همانند خورشیدِ پشت ابر دارای آثار و برکات بی شماری برای بشریت می باشد و تمام میراث علمی و معنوی انبیاء و اولیاء الهی و هر آنچه که بر رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نازل شد نزد اوست و با ظهورِ حضرت در اختیار مشتاقانش قرار خواهد گرفت ان شاءالله .
منابع مطالعه و تحقیق :
1- کافی ج 1 کتاب الحجة باب ان الامامة عهد من الله
2 - الغدیر ، علامه امینی
3 - تفسیر المیزان ذیل آیه 124 بقره و 73 سوره انبیاء و 35 یونس
4-الهیات،جعفرسبحانی 5 - امامت و رهبری ، شهید مطهری
6 - ولاء و ولایت ها ، شهید مطهری
7-میثاق آسمانی ، مرتضی دهقان
8 - شرح مقاصد ، تفتازانی
9- تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل ، قاضی ابوبکر باقلانی
2- تفسیر المیزان ذیل آیه 124 بقره و 73 سوره انبیاء و 35 یونس
3- نحل 44 و64 / قیامت آیات 17 به بعد
4- بقره 151 / حشر 59: 8 / جمعه 2:62
5- بقره 151 / آل عمران 3:164 / جمعه 2:62
6- نساء 4 : 65 ، أحزاب 33 : 36
7- ر.ک کتاب ولاء و ولایتها و کتاب امامت و رهبری از شهید مطهری ، أحزاب 33 : 6
8- سوره احزاب 33 : 40 ر.ک کتاب خاتمیت از شهید مطهری و کتاب خاتمیت استاد سبحانی .
9- شرح مقاصد تفتازانی المرصد الرابع فی الامامة
10- تمهید الاوایل، باقلانی ، ص 477 باب ما اقیم الامامة لاجله .
11- ماجرائی که ابن هشام در کتاب خود در این رابطه نقل می کند بسیار شنیدنی است ، سیره ابن هشام ج 1 ص 124 باب عرض الرسول نفسه علی القبایل
منبع : سایت منتظر