ایرانیان در قرآن : * سیده رقیه سیدی جربندی
با نگاهی به تاریخ پر فراز و نشیب ایران در خواهیم یافت که ایرانیان همواره برای پیشبرد اهداف مقدس دین اسلام کوشیده و در این راه، پیشگام بوده اند و چه مدرکی بالاتر از قرآن کریم و چه تعریفی بهتر از تعریف خداوند که خالق انسانهاست و بهتر از هر کسی دیگر آنها را می شناسد، است.
علاوه بر این، تلاش بزرگ ترین دانشمند مسلمان ایرانی که نام دین اسلام را در سراسر جهان، بلند آوازه ساخته و پایه های تمدنی آن را بنا نهاده، خود گواه این ادعاست. افزون بر آن، ایرانیان بیش از هر کس دیگر فرمان رسول اکرم (ص) را در دانش اندوزی به جان پذیرفتند و با هجرت از دیار خود به گوشه و کنار جهان، دانش های گوناگون را آموختند و برای جهان اسلام به ارمغان آوردند.
همین ویژگی سبب شده است ایرانیان از ستایش بزرگان دین برخوردار شوند. از جمله پیامبر اسلام(ص) با شناخت کامل از ایرانیان، آنان را در چند حدیث، مورد ستایش قرار داده است. گاهی این سخنان در ذیل آیات ویژه ای از قرآن آمده است.
1- در آیه ی 3 از سوره ی جمعه می خوانیم :
وء اخرین منهم لما یلحقوا بهم و هو العزیز الحکیم
و پیامبر برای تعلیم و تزکیه ی افراد دیگری از مومنان (غیر عرب) نیز آمده است که هنوز به مومنان نپیوسته اند و خداوند، ارجمند و آگاه است.
امام محمد باقر(ع) به نقل از پیامبر اسلام(ص) درباره ی آیه فرموده است : هنگامی که پیامبر این آیه را تلاوت کرد، شخصی از وی پرسید: این افراد چه کسانی هستند؟ در آن زمان، سلمان فارسی نزد پیامبر اسلام(ص) حاضر بود. پیامبر دست خود را بر شانه ی سلمان گذاشت و فرمود :
و لو کان الایمان فی الثریا لنالته رجال من هوالاء .
* دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث |
اگر ایمان در ثریا باشد، مردانی از طایفه ی سلمان، آن را به دست می آورند. به دیگر سخن، اگر ایمان آن قدر دور شود که مانند دوری ستاره ی ثریا باشد، ایرانیان آن را به دست می آورند. حضور سلمان در کنار پیامبر نیز دلیل اصلی شناخت پیامبر از قوم ایرانی است.
2- در پایان سوره ی محمد (ص) می خوانیم :
ان تتو لویستبدل قو ما غیر کم ثم لا یکونوا
و اگر از پیروی خدا و رسولش روی برگردانند، خداوند به جای شما، قومی بیاورد که مانند شما نیستند. (بلکه بهتر از شمایند و در راه پیروی از خدا گام بر می دارند).
از رسول اکرم(ص) پرسیدند : اینان که اگر ما روی برتابیم خداوند آنها را به جای ما قرار می دهد چه کسانی هستند؟ حضرت همان جوابی دادند که در سوال قبلی گذشت یعنی در حالیکه دست بر شانه سلمان فارسی می زدند فرمودند :
هذا و قو مه ، و الذی نفسی بیده لو کان الایمان منوطا بالثریا لتناوله رجال من فارس.
آن قوم، این (سلمان فارسی) و قومش(هم زبانانش) هستند. سوگند به خدایی که جانم در اختیار اوست، اگر ایمان به ستاره ی ثریا آویخته شود، به یقین، مردانی از فارس آن را به دست می آورند.
3- در آیه ی 54 سوره ی مائده می خوانیم :
یا یها : الذین ء امنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبهم و یحبونه اذله علی المومنین اعره علی الکفرین یجتهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومه لایم ذلک فضل الله یوتیه من یشاء و الله وسع علیم.
ای کسانی که ایمان آورده اید ، هر کس از شما از آیین خود برگردد، خداوند در آینده گروهی را می آورد که آنان را دوست دارد آنان نیز او را دوست دارند. اینان در برابر مومنان، سرافکنده و فروتن و در برابر کافران، سرافراز و مقتدرند، در راه خدا جهاد می کنند و از نکوهش هیچ سرزنش گری باک ندارند.
این فضل خدا است که به هر کس، عطا می کند و خداوند گشایش گر داناست. هنگامی که از پیامبر(ص) درباره ی این آیه پرسیدند، دست خود را بر شانه سلمان زد و فرمود :
هذا و ذووه، ثم قال : لو کان الدین معلقا با الثر یا لتناوله رجال من ابناء فارس.
این مرد و هم وطنان او هستند. سپس فرمود : اگر دین به ثریا آویخته باشد هر آینه مردانی از فارس به آن دست می یابند. به این ترتیب، آن حضرت اسلام آوردن ایرانیان و کوشش های پر ثمر آنان را برای پیشرفت اسلام در زمینه های گوناگون، پیشگویی کرده و بشارت داده است.
4- در آیه 198 و 199 سوره شعرا می خوانیم :
و لو نزلنه علی بعض الاعجمین
فقراه علیهم ما کانوا به مومنین
اگر آن را بر برخی از غیر عرب ها نازل می کردیم و پیامبر آن را بر ایشان می خواند (عرب ها) به آن ایمان نمی آوردند.
امام صادق(ع) درباره این آیه می فرمایند :
اگر قرآن بر غیر عرب ها نازل می شد عرب ها به آن ایمان نمی آورند، در حالی که بر عرب ها نازل شد و غیر عرب ها به آن ایمان آوردند و این فضیلتی برای عجم هاست. در این آیه روحیات مختلف و ارزشمند ملت ایران به خصوص حق گرایی و استقامت در راه حق و نیز بی تعصبی آنها را ذکر کرده و ستوده است.
منبع :
1- جمعی از نویسندگان ، تفسیر نمونه ، زیر نظر استاد محقق ناصر مکارم شیرازی، (طهران ، دارالکتب الاسلامیه، چاپ 1372 .) 2. شجاعی، محمد ، آشتی با امام زمان (عج) . 3. سایت : www.hawzah.net |