قاصدون

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰

خرید بک لینک

۱ نظر

۰ ۰

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰

انسانهای بزرگ صاحبان خرد و معرفت و عشق مثل امام حسین علیه السلام در هر شرایطی اثر خود را می گذارند و لو اینکه دشمنان آنها را شهید کنند یکی از دستاوردهای مهم عاشورا زیبایی پرستی است.عشق،عقلانیت و معرفت دشمنانی دارند که هر چه تلاش می کنند تا اینها از بین بروند تجلی شان در افکار بشریت و زیبایشان بیشتر بوده حال می خواهیم بدانیم که حقیقت زیبایی چیست؟در قران کریم حقیقت زیبایی همان تجلی الله نور السموات و الارض است. این آسمان و طبیعت به این زیبایی را که نگاه می کنیم به خاطر همین و به نور وجهک الذی اضاء له کل شیء است.حال از اینجا شروع کنیم که شأن الله نور السموات و الارض چیست؟
یکی از اساسی ترین مسائل حکمت و عرفان زیبایی و ارتباط آن با این آیه است.این آیه ای شگفت انگیز است که بسیار روی آن مانور داده و تفسیرهای متفاوت کرده اند ابن سینا همه قران را تفسیر نکرده اما در مورد این آیه توجه خاصی کرده است غزالی در این مورد کتابی نوشته به نام مشکاةالانوار که در مورد تفسیر این آیه است که خداوند نور آسمان و زمین خوانده شده. بسیاری مفسران تا حالا کلمه نور را به همین منور معنی کرده اند و گفته اند الله نور السموات و الارض یعنی الله منور السموات والارض یعنی اینکه خدا نور می دهد به آسمان و زمین نه اینکه خودش نور باشد من نمی گویم اشتباه است ولی خود منور هم یعنی نور،مگر منور می تواند نور باشد؟ چیزی که در حد ذات نور نیست چگونه می تواند منور باشد پس چه نور معنی کنیم و چه منور فرقی ندارد هر دو نور هستند(منور تا خودش نور نداشته باشد چگونه می تواند نور بدهد)حکمای متکلمین در مورد اثبات خدا راههای مختلفی دارند طرق فلسفی،طرق طبیعی،وجوب و امکان و براهین زیاد دیگر و در اصطلاح آنها خدا واجب الوجود است ولی عجیب است که ما اصلا" کلمه واجب الوجود را در قران و حتی در روایات نداریم یا علت العلل هم به همین نحو نه در قران است و نه در روایات،که این یک تعبیر مرموزی است چون علت یعنی بیماری و تعبیرخوبی نیست. این علت العلل در مورد خدا هست اما در هیچ جایی به کار نرفته و خدا خودش را نور معرفی کرده.نگفته الله واجب الوجود یا نگفته الله علت العلل بلکه گفته است الله نور السموات و الارض.فرهنگ غنی ایران اسلامی که همیشه موحد بوده اند و بعد از اسلام هم در توحید کامل تر شده اند،مسئله نور از آغاز در این کشور مطرح بوده است. کسانی که معتقدند زردتشت قائل به سنویت بوده سخت در اشتباه هستند زردتشت قائل به سنویت نبوده بلکه موحد بوده و نور برایش مطرح بوده-آناهیتا فرشته نور و زیبایی- ناهید فرشته آب- حال اینکه خداوند در قران خودش را نور خوانده است،نورچیست؟
یک نور حسی داریم که همین نور خورشید و چراغ برق است اما اگر بخواهیم تعریفی کامل از نور داشته باشیم تمام حکما و اهل خرد اینگونه معنی می کنند که نور چیزی است که در حد ذات روشن است و همه اشیاء را روشن می کند یعنی خودش به ذات روشن است و بقیه به او روشن هستند یعنی اگر نور نبود
فرو رفته و هیچ چیز نمی دیدیم. هر دیدنی بوسیله نور است اگر نور نبود حس ظاهری ما نمی دید حال این معنی را تعمیم می دهیم به اینکه آنجا که ظهور و روشنایی است آنجا نور است وقتی که چیزی را ادراک می کنیم آن چیز برای ما روشن می شود یعنی نور می شود حدیث می گوید العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء یعنی علم به ذات نور است یعنی روشنایی است.
معلوم در پرتو علم روشن می شود و معلوم چیزی جز علم نیست پس نوری که حس من می تواند با آن ببیند نور حس است و نوری که در پرتو آن حقایق روشن می شود نور علم است و بالاخره خداوند نور است.نور سماوات و ارض است یعنی اینکه من بوسیله خدا عالم را می بینم اگر خدا نباشد هیچ چیز دیده و فهمیده نمی شود پس خدا نور است و حالا که نور است زیبا هم هست.اصلا" نور زیباست و زیبایی آن چیزی است که دیده می شود منتها یک مسئله در این مطرح است اینکه ممکن است بر ما اشکال بگیرند که خوب زشتی هم دیده می شود پس آیا زیبایی همان نور است؟پس ماهیت زیبایی چیست؟ زیبایی یک امر ذهنی است یا امری؟ اختلاف از همین جا شروع می شود که ما اشیاء را زیبا می بینیم یا اشیاء زیبا هستند که ما آنها را زیبا می بینیم.کسانی فکر می کنند ما اگر زیبا ببینیم زیباست و در واقع زیبایی به دیدن ما مربوط می شود که زیبا ببینیم یا زشت اما در واقع زیبایی واقعیت است حتی اگر ما نبینیم زیبایی باز هم وجود دارد.برای زیبایی تعریفات زیادی شده است و من فکر می کنم زیبایی از نسخ هستی است و آنجا زشتی می شود که یک نقصی در هستی بشود یا ما هستی را کج ببینیم شاید زشتی کمتر واقعیت داشته باشد و آنچه واقعیت دارد زیبایی است من زشت را هم می بینم اما آنجاست که چشم من خوب نمی بیند.من اگر همه چیز را به جا ببینم یعنی چشم حق بین داشته باشم و همه چیز را به حق ببینم یعنی با دید حقانی نگاه کنم شاید اصلا" زشت نبینم یعنی اینکه بعضی زیبایی را سوژ اکتیو می دانند یعنی فکر می کنند ذهن ما واقعیت ندارد و مورد زیبایی درست نیست زیبایی واقعیت دارد شاید بتوانیم زشتی را سوژ اکتیو بدانیم پس دید من اگر درست ندید زشت است و اگر درست دید زیباست خواجه طوسی می فرماید:
گر چشم یقین تو نه کج مج باشد
ترسا به کلیسا رود و حج باشد
هر چیز که هست آنچنان می باید
ابروی تو گرد است بود کج باشد
زیبایی ابرو به کج بودن و قوس داشتن است مگر راستی خوب نیست،راستی که بهتر از کجی است ولی ابرو اگر کج باشد زیباست و اگر راست باشد زشت نیست اگر ما حقیقت را در پرتو نور حق ببینیم یعنی نگاه هستی شناسانه داشته باشیم و نگاه حق شناسانه داشته باشیم و همه چیز را در پرتو حق ببینیم همه چیز زیباست،زیبایی از شئون هستی است البته هستی راستی نه هستی توهمی.گاهی ممکن است انسان دچار توهم شود و هستی را آنچنان که هست نبیند اگر انسان نگاه واقع بین داشت و هستی راستین را درک کرد و راست دید زیبایی است و هر چیز را ما در پرتو نور حق می بینیم زیباست این که در کلام اولیاء است که ما رأیت الا الجمیل. به چه معنی است این کلام حضرت زینب است و این دید راستین است چون هر چیزی را در پرتو حق می بیند زیباست.
کسی که زیبائیها را بیشتر می بیند یک نور خدایی است بعضی دید زیبا بین دارند و بعضی کمتر دارند یک منظره را افراد مختلفی می بینند اما آنکه دید زیبابین دارد زیبائیها را زودتر می بیند و بیشتر می بیند مثلا" یک نقاش خوب زودتر از دیگران زیبائیها را دیده و به تصویر می کشد و این استعداد ذاتی است ولی حالا اگر بخواهیم ملاک تعیین کنیم باید بگوییم زیبابین کسی است که جهل را از خودش دور کند یعنی آنجایی آدم زیبائیها را درست نمی بیند که دچار توهمات است و پرده های جهل جلوی چشمانش را گرفته،جلوی عقل و ادراکش را گرفته است ما عقل را نمی سازیم بلکه عقل ما را می سازد و ما از آن بهره مندیم به اندازه استعدادمان و پرده هایی از جهل و نادانی جلوی آن هست.عقل وقتی در ما فعالیت می کند عقل کل نیست ما گرفتار نفسانیت و شهوات و آرزوها هستیم و گرفتار زمان و مکان و خواسته هایمان می باشیم این عقلی که در ما کار می کند حجاب است تا آن اندازه که این حجابهای جهالت،اوهام و فرومایگی و هواهای نفس و .... بیشتر کنار برود روشنایی عقل در ما بیشتر می شود و هر چه روشنایی عقل در ما بیشتر شود زیبایی بیشتر دیده می شود تا آنجایی که بطور کلی این فرومایگی از بین برود این روز افزون بودن زیبایی هم به همین است که این پرده های جهل و اوهام از کنار برود آن وقت ما آن زیبایی اصلی را می بینیم زیبایی واقعی در همین آفرینش تجلی دارد گل را همه زیبا می بینند اما کسانی زیباتر می بینند که ادراک قوی تر دارند.هرچه ادراک انسان قوی تر باشد در همه چیز زیبایی می بیند زیبایی بیشتر و بیشتر تا به زیبایی مطلق برسد و آنجاست که هر چه ببیند زیباست و جز زیبایی نمی بیند.
مولوی هم می گوید:
هر که را هست از هوسها جان پاک
زود بیند حضرت و ایوان پاک
چون محمد پاک بد زین نار و دود
هر کجا رو کرد وجه الله بود
اگر انسان دید خدا بینی پیدا کند همه چیز را زیبا می بیند و حافظ می گوید:
عکس روی تو چو در آئینه جام افتاد
عارف از خنده می در طمع خام افتاد
هر کسی این زیبایی را نمی بیند و عامل آن ممکن است جهل و فرومایگی باشد چیزی که ما می بینیم شأن انسان کامل زدودن این جهل هاست و دعوت دیده ها و دلها به این زیبائیهاست.اگر بخواهیم مصداقی برای این جهل که توضیح دادیم بیاوریم همانهایی می شود که در مقابل امام حسین ایستادند در مقابل چشمی ایستادند که محو زیبایی است و از طریق آن می توانند خدا را ببینند در مقابل آن ایستادند ولی امام حسین برای زدودن این جهل ها استفاده می کند مثلا" مرگ را می فرماید مثل گردنبندی است که برای زیبایی به گردن می اندازند یا روایتی که می گوید حضرت زینب در جواب عبیدالله می فرمایند ما رأیت الا جمیلا،در حالیکه اسم اعظم خدا به زمین افتاده و به قول شاعر
اسم اعظم بر زمین افتاده است
معنی دین بر زمین افتاده است
امام حسین و حضرت زینب و.... مردم را دعوت می کنند به زیبایی بینی.با توجه به رسالت انبیاء الهی و دیدن این مصادیق بطور زیاد برای زدودن این موانع چه باید کرد و چه پیامی می توانیم از عاشورا و قران به مردم بدهیم با توجه به تلقی نادرست زیبایی شناسی در غرب؟
همانطور که گفتیم جهل موجب ندیدن زیبایی است که در همه چیز تجلی دارد.زیباترین موجودات در عالم انسان است.گل زیباست نه به اندازه انسان.مظهر جمال و کمال مطلق انسان است و هیچ موجودی زیباتر از انسان نیست حتی فرشته.چون فرشته یک بعد معنوی،تجردی و بعد روحانی دارد ولی انسان برزخی بین تجرد و مادی و برزخ عالمین است و فهرست عالم هستی است.همه زیبائیها در انسان تجلی دارد و حتی صورتش هم زیباتر است.حالا در معنی انسان که برویم می گوید معنویت انسان بیدار است و زیبایی بیشترهم به معنویت انسان است.صورت هم زیباست و شکی نیست و غالبا" انسانهایی که معنویت آنها زیباست صورتشان هم زیباست چون صورت از اهر عنوان به باطن است و جمیل و زیبایی مطلق خداست و مظهر این زیبایی خداست.انسان هرچه از معنویت بالاتر باشد زیبای اش وسیع تر است تا جایی که خیره کننده است.همه زیبائیها در انسان کامل است و این است که عشق هم از وجود انسان است.انسان هم زیبایی را می بیند و هم می فهمد.هیچ موجودی به اندازه انسان عاشق نمی شود و انسان است که عاشق شیدا می شود.موجودی که زیبا نیست نمی تواند زیبایی را بفهمد و عشق در پرتو زیبائی است انسان چون به ذات زیباست زیبایی را می شناسد و عاشق می شود.حالا چطور می شود که بعضی این زیبایی را نمی فهمند؟همان طور که عرض شد آن آگاهی لازم را ندارند.جاهل و نادان هر چه که صورتش هم زیبا باشد زشت است فقط کافی است یک کلمه حرف نابجا بزند چقدر زشت است.یک چهره زیبا اگر حرفی نامربوط و بی جا بزند یک مرتبه سقوط می کند.هرچه انسان جاهل تر باشد زشت تر است و هر چه آگاه تر باشد زیباتر است به همین جهت اولیاء کامل خدا و انبیاء زیباترین موجودات خدا هستند و زیباترین می بینند و این است که مخالفت با آنها یعنی رفتن به تاریکی و جهل.
در عاشورا زشتی مطلق و زیبائی مطلق در برابر هم قرار گرفته اند و زیبائی امام حسین تا ابد باقی است چون نور است و نور محال است که پنهان بشود و همیشه هست و الان در فیزیک هم ثابت شده که همه سرعتها تغییر می کند به جز سرعت نور و حرف.این عجیب است که هر چیزی با هر سرعتی اگر به مانعی برخورد کند از سرعتش کاسته می شود اما نور با هر مانعی که برخورد کند بعد که رد شد از سرعتش اصلا" کاسته نمی شود و این نور حسی است و نور معنوی که بسیار بالاتر است و مانع نمی تواند داشته باشد.
یریدون لیطفهم نورالله به الله .نور را نمی شود خاموش کرد و آنهایی که سعی در خاموش کردن نور حق دارند تلاش باطل دارند و بر جهالت خود می افزایند
انسان اگر خودش را پیدا کند زیبائیها درون خودش است.انسان هم خود زیبائیها را دارد و هم می تواند ببیند و حضرت عیسی با حواریون می رفتند کسی را دیدند یکی از حواریون گفت چه بدبوست!دیگری گفت چه زشت است و حضرت عیسی گفتند چه دندانهای سفیدی دارد.انسان به مقام اصلی که برسد جز زیبائی در درونش نیست و همه چیز را زیبا می بیند آنکه به لیلی هم ایراد گرفت به دلیل این بود که مجنون نبود مجنون به مرتبه ای رسیده بود که زیبائی را می دید.
اگر در دیده مجنون نشینی
به جز زیبایی لیلی نبینی
ریشه جهل که منشأ بسیاری از بحرانهای سیاسی و اجتماعی و غیره است که اگر از بین برود تمام این بحرانها هم از بین می رود.امام حسین در خطبه های روز عاشورا می گوید دو چیز در مقابل من قرار گرفته است یکی دنیاطلبی خاصه و دیگری جهل عام است حضرت زینب وقتی می گوید برادر چه قصدی داری،قصد جنگ داری؟صاحبان نامه های فرستاده کجایند؟ فرمودند فریب دنیاطلبی را خورده اند دنیاطلبی نه تنها معرفت را می گیرد بلکه دین را هم می گیرد و این فریب خوردن در اثر جهل است.
تا زمانی که فکر دنیا در سر است
تشنه خون حسینی دیگر است
جهل ما باشد دبستان یزید
خنجرستانی دگر آرد پدید
هر زمانی جهل عام و دنیاطلبی خواص در مقابل هم قرار گیرند حسین شهید است چون معرفت و زیبایی بینی وجود ندارد.نکته دیگر که برای تحصیل این عشق در قرآن و سیره بزرگان وجود دارد این است که با سختی و گرفتاریها آمیخته شده.آیا این سختی مقابل زیبایی است یا از ملزومات آن است؟
سختی کشیدن در راه حق و طلب نور ومعرفت عین زیبائی است و از ویژگیهای آفرینش انسان اگر سختی نمی کشید در همان عقل اول باقی می ماند و دیگر انسان نبود و حداکثر فرشته بود و در بداوت می ماند.این راه درازی را که آمده و باید برگردد این زیبایی را دارد که تمام مراتب هستی را گذرانده و امتحان کرده است کروبیان عالم ملکوت و ملک اعلاء نسبت به انسان ناقص هستند چون جهان مادی را تجربه نکرده اند اصلا" عبور از این مرحله از مراحل کمال است.سیر و قوس صعود و نزول است،دو سر حلقه و دایره هستی.در نزول باید بیاید تا صعود باشد و کل هستی را طی کند.عالم ماده پائین ترین مرحله است و حتی بعضی تفسیر می کنند که 95% عالم ماده تاریک است که قابل دیدن نیست.حالا از این تاریکی و ظلمت ماده بسوی نور رفتن کمال است و اگر انسان این سختی را نمی کشید به این عالم نمی آمد به این کمال بالاتر از فرشته نمی رسید و این فقط از ویژگیهای انسان است.انسان این سختی ها را باید بکشد تا هم زیبائی خودش تکمیل شود و هم زیبائی دیگران راببیند.
مولوی می فرماید:انسان کامل و عارف بلا می کشد تا تبدیل به آئینه شود و دیگران بتوانند زشتی و زیبائی خودشان را در آن ببیند.
ابوبکر به پیامبر گفت تو چقدر زیبائی!و ابوجهل گفت تو چقدر زشتی!پیامبر در جواب هر دو گفت درست گفتی.حاضرین گفتند چگونه دو ضد پذیرفتنی است؟پیامبر گفتند:
من آئینه ام محصول دست
ترک و هندو در من بیند که هست
یعنی انسان کامل معیار است و آئینه ای است که هر انسانی خودش را در آن می بیند.عرفا می گویند:
ناز پرورد تنعم نبرد راه به جا
عاشقی شیوه رندان بلاکش باشد
شهدای کربلا هم چیزی جز حسن و زیبائی ندیدند.

برگرفته از سخنرانی های استاد ابراهیم دینانی

منبع : سایت منتظر

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰

جمله ای امام راحل دارند که می گویند رمز عاشورا را دریابید و بزرگترین رمز سیدالشهداء است داستان حضرت موسی بسیار رمزی و پر از لطایف است در آیه و لما جاء موسی لمیقاتنا کلمة حب. وقتی حضرت موسی با یارانش رفت به وعده گاه، خدا با او تکلم کرد و شاید طمع دیدن خدا هم به خاطر تکلم با او بوده قال رب انظر ارنی الیک (خودت را نشان می دهی که من نگاهت کنم) قال لن ترانی (خدا می گوید نه نمی توانی مرا ببینی).چرا خدا با او صحبت کرد؟ فرق دیدن و صحبت کردن چیست؟یکی از نکات عرفانی که رمز معرفت بشری است در این آیه کریمه آمده است داستان حضرت موسی خیلی با شکوه و اسرارآمیز است.
مسئله روئیت و کلام هر دو مهم هستند حضرت موسی پیغمبری اولوالعزم هستند و یک پیغمبر اولوالعزم تقاضا می کند که خدایا خودت را به من نشان بده که من ترا ببینم تقاضای امر محال از عاقل شایسته نیست.اگر شخص عاقل تقاضای امر محال کند از سفاهت است پس اگر این معقول نیست چگونه پیغمبر اولوالعزم که عاقل است تقاضای امر محال دیدن خدا را می کند و پاسخ خیلی عجیب است(لن ترانی). کلمه لن به اتفاق اهل نظر و آنها که صرف و نحو می دانند نفی برای ابد است نگفته است لا ترانی یا لم ترانی بلکه گفته است لن ترانی یعنی هرگز هرگز هرگز نمی توانی ببیینی رمز آیه اینجاست که حضرت حق با صراحت در جواب موسی می گوید لم ترانی و بلافاصله در ادامه می گوید ولکن انظر الی الجبل(ولیکن به کوه نگاه کن)حالا نگاه به کوه چه معنی دارد؟این کوه طور،کوه سیناست در فلسطین اشغالی و حضرت موسی به کوه نگاه کرد فلما تجلی ربه فی الجبل جعله دکا" و خر موسی صعقا.حضرت حق به کوه تجلی کرد ولکن یک نوع استثنا و وعده بود،فرمود به کوه نگاه کن و وقتی به کوه نگاه کرد کوه مندک شد.اینجا به تأویل متوسل می شوییم آن کوه نابود شد و تازه نابود هم که می شد چه می شد؟کوه را با دینامیت هم می شود منفجر کرد ولی اگر با دینامیت منفجر شود در آن معرفتی نیست کوه که نشانه صلابت و سختی است مظهر عنانیت و فرعونیت وجود انسان است عنانیت یعنی من،منی که در مقابل حق گفته می شود حضرت موسی هم گفت انظر(متکلم وحده)من به تو نگاه می کنم.من مادامی که منم نمی توانم حق را ببینم.
گفت بر در کیست؟گفت من
گفتش برو هنگام نیست
بر چنین خانی مقام خام نیست
تا توئی،تو هنوز از تو نرفت
سوختن باید تو را در نار تفت
این شعر دقیقا" شرح این آیه است.آن شخص در زد و وقتی گفت کیست؟گفت برو هنوز وقتش نشده و رفت و مدتی در آتش سوخت و برگشت و در را کوبید.اینبار گفت کیستی؟گفت بر در هم توئی پس گفت وارد شو.اگر من باشی در مقابل حق هستی نه با حق.
گفت اکنون که منی این من درآی
نیست گنجای دو من در یک سرا
آنجا که عنانیت نابود شده و منیت از بین برود خود حق حاصل می شود در واقع آنجا خود حق به چشم حق،حق را می بیند.آن چشم،چشم موسی است.این سر هم به معنی بیهوشی به این معنی ظاهری نیست بلکه مقام فناست.هیچ چشمی حق را جز چشم حق نمی بیند اگر انسانی حق را می بیند با چشم حق است که حق را می بیند یعنی من دیگر نیستم این چشم من چشم حق است و یعنی حق تعالی چشم انسان می شود.آنجا که چشم انسان حق بین شد حق را می بیند و در آنجا بود که حضرت موسی به مقام روئیت رسید و این روئیت در قیامت هم به همین صورت است این اختلافی که بین عرفا و حکما و اشاعره هست(اشاعره چون هنوز قشری هستند به روئیت قائلند که انسان با همین چشم سر می بیند)خوب در مادام که انسان در بند عنانیت است نمی تواند حق را ببیند. فراروی از عنانیت و رها شدن که همان نوعی از مقام فناست آنجا روئیت حق صورت می گیرد و برای حضرت موسی صورت گرفت حافظ می گوید:
با تو آن عهد که در وادی ایمن بستیم
همچو موسی ارنی گو به میقات بریم
و عارفی بزرگ می گوید:
وقتی حضرت موسی به کوه طور رفت،رفت بسوی آتش که آن آتش نور نار بود ما نور نار داریم و نار بدون نور(جهنم).نار جهنم نار بدون نور است ولی حضرت موسی نور نار را دید که نور معنویت بوده است.به موسی گفته می شود که این نور حق است مشاهده،مشاهده باطنی است نه ظاهری.چشم قلب حضرت کلیم باز می شود و نور را که می بیند خطاب می رسد کفشهایت را در آور،اینجا وادی مقدس پاکان است با کفش نباید وارد شوی آیا منظور فقط کفش ظاهری بوده؟خیر بلکه باید نعلین تن و عنانیت را بکنی.
دین نداری گرت غم بدن است
چون که کابین دین طلاق تن است
خلع نعلین حاصل شد و حضرت رها شد و آزادگی یافت و از تعلقات وارست و به وادی ایمن رسید،و من دخله کان آمنا.در وادی قدس علی الاطلاق اطلاق ایمنی است و این یک سلوک بوده و به مقام کلیمی رسید.
خداوند مستقیم با حضرت موسی سخن گفت.حالا سخن گفتن خدا مستقیم چگونه است و چه معنی می دهد؟ برای اینکه معنی سخن حق را بشناسیم باید بدانیم که بدون تردید متکلم بودن از صفات خداست چون در قرآن آمده که خداوند با موسی تکلم کرد خدا وقتی می خواهد سخن بگوید چگونه است؟خدا چند بار با حضرت موسی تکلم کرده است یکی همین کوه طور بوده است ویکی وقتی که از درخت نغمه توحید را شنیده(فنودی من تحت الشجرة)اینجا بین عرفا و حکما از سویی و متکلمان از سویی دیگر بحث است که این کلامی که حضرت موسی از درخت شنیده کلام خدا بوده یعنی چه؟بسیاری از متکلمان معتزله با همه عقلانیتی که معتزله دارد در اینجا به نظر بنده به خطا رفته و می گویند آن کلامی که حضرت موسی از درخت شنید یک صوت الهی بوده که خداوند در این درخت خلق کرده است و به گوش موسی رسیده است اما من این را نمی پسندم چون اگر کلام خلق صوت باشد در این صورت صفت متکلم با صفت خالق یک چیز می شود. می دانیم که خدا صفات متعدد با معانی خاص دارد یعنی اگر متکلم است که متکلم و اگر خالق است به معنی همان خالق است و متکلم نیست ما وقتی که می نویسیم یا راه می رویم و یا عملی انجام می دهیم فاعل هستیم اما وقتی سخن می گوییم متکلم هستیم متکلم بودن شما با حرکات و افعال شما فرق می کند پس سخن گفتن خدا با خالق و بودن یکی نیست و دو چیز است پس نمی توانیم بگوییم خلق صوت کرده است.خیر خدا حرف زده است.اما حالا بحث این است که چگونه حرف زد؟برای این که بدانیم سخن گفتن خدا به چه معنی است و چگونه با موسی سخن گفته باید اول سخن گفتن انسان را آنالیز کنیم مکانیزم سخن گفتن انسان چیست؟این خیلی مهم است.هیچ تردیدی نیست که متکلم وقتی می خواهد حرف بزند یک تصور و یک ادراکی دارد این نیست که انسان اول حرف بزند بعد ادراک کند این سخن نیست.اول یک عقلانیت و انعکاسی در بشر شکل می گیرد پس آنگاه که ادراک حاصل شد شوقی صورت می گیرد و تصمیم می گیرد به گفتن واینکه می خواهد این فکر را بروز دهد چه می شود.
انسان بطور طبیعی نفس می کشد و مکانیزم نفس دم و بازدم است یعنی یک نفس از سینه خارج می شود و دوباره به سینه باز می گردد.بازدم وقتی از حنجره تا به لب می خواهد برسد این نفس به هر مخرجی از مخارج حلق تا لب که اثبات کند یک صدایی در می آید درست مثل زخمه هایی است که به تار می زنند که هر زخمه ای یک صدایی می دهد.حروف حلقوی مثل عین و غین از حلق ادا می شود.(ب) وقتی است که شفتین یعنی لبها روی هم می آیند پس نفس کشیدن از حلق تا قلب به هر مخرجی برخورد کند یک صدایی در می آید و 28 یا 32 حرف،حروف و کلمات و جملات ساخته می شود و با جملات افکار و تصوراتی که در ذهن شما نقش بسته بیان می شود و این سخن گفتن است که چقدر ظریف است و اقتصادی و مخارجی ندارد.شما با نفس کشیدن حروف می سازید و با حروف کلمه و با کلمه هم جمله می سازید و این اعجاز خداوند و بداعت او در انسان است و با این حروف محدود می توان بصورت نامحدود سخن گفت کلمات محدود هستند ولی اگر عمری طولانی داشته باشیم می توانیم بی نهایت جمله بگوییم و سخن بگوییم و این باز از اعجاز بشر است که با کلمات محدود معانی نامحدود می تواند ایجاد کند حالا صحبت خداوند چگونه است؟این همان وحی است.
ما همین مکانیزم صحبت انسان را می توانیم به شکل معنوی در مورد خداوند در نظر بگیریم خداوند در مقام ذات و مکمن علم خودش که مخزن غیب است می خواهد علم مطلق به ظهور برسد همانطور که تصور و ادراک من به زبان آمد از طریق حروف،این از مکمن غیب حق تبارک و تعالی این ادراک ربانی تنزل می کند،بدون تجافی می آید پایین در یک انسان کامل که حالا یا موسی باشد یا حضرت ختمی مرتبت که این همان وحی است. در یک انسان کامل تنزل می کند که از مخزن غیب حق این ادراک ربانی و الهی صورت می گیرد علم حق در عقل کامل یک انسان کامل تنزل می کند.از عقلانیت یک انسان کامل تنزل می یابد و می آید به حس مشترکه و متخیله اش و می آید به زبان و با همان حروفی که صحبت کند می آید به زبان.مستقیما" از مخزن غیب حق تبارک و تعالی که علم مطلق است به علم کامل یک انسان کامل می آید که ارتباط دارد به حق تعالی و وصل است به حق یعنی باطن غیبی انسان کامل به غیب حق وصل است،وصل است یعنی اتصال معنوی دارد.می آید در عقل انسان کامل و از عقل انسان کامل به سایر ادراکاتش می آید از مقام خیال تا حس مشترک و بعد می آید به حس زبان و گوش و بصورت جملاتی در می آید که آن پیغمبر یا ولی تکلم می کند.کلم الله موسی تکلیما یعنی به همین صورت بر قلب موسی آمد و حضرت موسی سخن گفت و همین جریان در حضرت ختمی مرتبت بود با این تفاوت که موسی عبری و حضرت ختمی مرتبت عربی سخن گفت.همین جریان از مخزن غیب می آید به باطن و وقتی به زبان آمد عین کلام خداست و مجاز و استعاره نیست.
گرچه قران از لب پیغمبر است
هر که گوید حق نگفت او کافر است
این عین کلام خداست یعنی اگر خدا بخواهد حرف بزند به زبان حضرت ختمی مرتبت سخن می گوید یعنی زبان حضرت ختمی مرتبت سخن می گوید یعنی زبان حضرت ختمی مرتبت زبان خداست.لسانه لسان الله همچنانکه یده یدالله و وجه هو وجه الله و عینه عین الله و چنانچه در مورد امام حسین است ثاره،ثارالله (خونش،خون خداست)اینجا هم زبان حضرت ختمی مرتبت و ولی خدا زبان خداست یعنی زبان خدا با ما سخن می گوید بدون شائبه،مجاز و استعاره.
مجری:بعضی می گویند وحی اگرچه از طرف خداست ولی این آمیخته می شود به ذهن و زبان پیغمبر لذا ما وحی خالص نداریم
دکتر دینانی:ذهن پیغمبر وصل به حق است و زبان پیغمبر در این حال زبان خداست.بشر هست اما بشری که از زبان حق سخن می گوید زبان پیغمبر در این حال زبان خداست و اصلا" خداوند به همین زبان بشر سخن می گوید،راز اینکه خداوند پیغمبر را بالا می برد و دست و گوش و زبان او می شود و از خود می داند همین است که از زبان او سخن بگوید.تعابیر دیگری هم در قران هست که دست و گوش و اعضای بدن انسان حرف می زنند.وحی خداوند کلام خداوند است.
نکات رمزی این آیه این بود که:
حضرت موسی در تکلم با خدا از او خواست که کوه عنانیتش از بین برود و به چشم خود خدا به او نگاه کند و اینکه می گوییم عرفان ما ریشه در قرآن دارد از همین جاها سرچشمه می گیرد.انسانی که به فنا فی الله می رسد خودش می تواند جایگاهی شود برای انسانهای دیگر که به فنا فی الله برسند.
حلت بفنائک که جایگاه هر انسانی نیست.زمانی است که انسان کوه عنانیتش خرد شود و این مقام ولی خداست جناب گنابادی در بیان السعادة در ذیل آیه (یا ایتها النفس المطمئنة ارجعی الی ربک راضیة ومرضیة فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی) می نویسد: اینکه می گوید بیا،وقتی خدا دید که طرف همه اش خدایی شد و شیدای اوست خودش می آید دنبال او و او را می برد و ایشان می گوید در روز عاشورا در زمین و زمان همین صدا طنین انداز بود لذا با صراحت می گوید این آیه در شأن امام حسین تفسیر شده است.حال دو مقام در اینجا ذکر است فادخلی فی عبادی،و ادخلی جنتی.این دو مقام در سیر الی الله چه معنی دارند؟
دکتر دینانی: این یک استعاره و مجاز نبوده بلکه یک حقیقت بوده که ما ولایت کلیه را که جنبه یل رب است و سایه حق و ظهور تام و تجلی کامل حق است علت غایی آفرینش می دانیم.در حال مراجعت یک ولی کامل به حق یعنی جهان در این بازگشت بسوی حق برمی گردد و اگر آن بازگشت نباشد هیچ بازگشتی نخواهد بود و درهاویه جهنم جهان باقی خواهد بود.انسان اگر به نور حق برنگردد در هاویه جهنم است و این رجعت است(برگشتن به نور حق)منتها این چشم باطن می خواهد نه چشم ظاهر.به نظر من تفسیرش،تفسیر واقعی است که تفسیر می کند بازگشت همه جهان به حق است.در یکی از جنگها حضرت ختمی مرتبت حمزه بدون زره به میدان رفت یکی گفت زره ات را بپوش گفت نمی خواهد گفتند مگر نشنیده ای آیه و لا تلقوا بایدیکم الی التهلکة با دست خودتان خود را به هلاکت نیندازید و حمزه پاسخ داد این هلاکت نیست مولانا می گوید:
آنکه مردن پیش او شد تهلکة
امر لا تلقوا بگیرد او بدست
اما آنکه مردن پیش او شد فتح باب
ثار او آید مر او را در خطاب
یعنی آنکه مردن در راه حق را هلاکت می گیرد به این آیه لا تلقوا تمسک می جوید اما آنکسی که مردن در راه حق را باز شدن درهای جنت می داند آنوقت به آیه فادخلی فی عبادی و ادخلی جنتی تمسک می جوید و این ثار او دقیقا" در مورد امام حسین مطرح بود و آن آیه فاد خلی فی عبادی وادخلی جنتی یعنی در زمره بندگان،یعنی در بند او بودن و بنده کسی است که در بند او باشد و گسستن از هر بند دیگر.
مقام عبودیت یعنی گسست و آزادی از غیر،که مقام بسیار بالایی است کنه عبودیت و ربوبیت یعنی رسیدن به حق و رهایی از غیر حق،فادخلی فی عبادی یعنی مقام رهایی از غیر حق.درفادخلی جنتی این جنت،جنت خاصی است جنت هم دارای مراتب مختلف است یک گروهی از جنت حورالعین،عسل مصفا و مرغ بریان می خواهند شیخ اجل می گوید:
گر مخیر بکنم من به قیامت که چه خواهی
دوست ما را و همه نعمت فردوس شما را
ما به وصل دوست خوشحالیم و همه نعمتها برای شما،در سوره واقعه تمام نعمتهای بهشت ذکر می شود و در پایان رضوان الله یعنی خرسندی حق را می گوید و خرسندی حق همان فادحلی جنتی است و بالاترین مقام است که ولی خدا و انسانی فداکار است در راه حق به آن می رسد.آنچه برای شهید اتفاق می افتد مخصوصا" شهدای کربلا یا هر کسی که شهید عشق می شود در بهشت عبودیت از غیر حق آزاد می گردد.
مرحوم گنابادی می گوید:بین جنت عبودیت و ربوبیت اینجا خلعتی حاضر است که شهادت است تفاوت شهید عشق و شهید میدان در این است که شهید میدان را بسوی خدا می برند ولی شهید عشق را خدا می آید و می برد.ولی کامل خدا انسانها را به حق دعوت می کند اما نمی آیند و این برای او زجر بزرگی است.کلمه حق دو نوع است:حق به معنای ظاهری که مثلا" حق با فلانی است و نباید ضایع شود و حق باطنی و واقعی که حق تبارک و تعالی است و کسی که به حق پایبند است غیر او را نمی پسندد و غیر او برایش جهنم و عذاب است.امام حسین حقانی است.چرا شهید را شهید می گوییم چونکه حق را می بیند.شهادت یعنی مشاهده حق.کسی که حق را مشاهده کند شهید است و اگر حق را ندید هزار بار هم کشته شود شهید نیست.

برگرفنه از سخنرانی های استاد ابراهیم دینانی

منبع : سایت منتظر

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰

وجه خداوند در واقع نوعی عنایت است و همه موجودات شئونات حق هستند اما این عنایت در یک وجودی به نام انسان کامل متعین شد و آنچه خدا به ما می دهد از مجرای انسان کامل می دهد محی الدین رابطه خدا با انسان کامل را رابطه چشم با مردمک می داند و خود محی الدین و ملاصدرا انسان کامل را وجه الله می دانند. انسان کامل چون عاری از موانع است وجه الله را کامل منعکس می کند حالا رابطه انسان کامل با وجه الله چیست؟
در واقع وجه الله الاعظم همان انسان کامل است حق تعالی خودش یکی است و یک وجه هم بیشتر نیست اگر خداوند واحد است وجه خداوند هم واحد است وجه که همان صورت است همه حقیقت را یکی نشان می دهد و وجه خداوند باید حقیقت حق را نشان بدهد یعنی همه اسماء و صفات، همه آنچه که در حق است و غیر متناهی است، همه صفات عموما” وجه حق است و تنها موجودی که می تواند همه صفات و اسماء حق را منعکس کند انسان کامل است چون جامع است و نسخۀ اسرار است و فهرست عالم هستی است،هم ملک است هم ملکوت، هم دریاست و هم صحرا، هم آسمانی و هم زمینی، هم قهرو لطف هم غضب و شهوت هم رحمت، هم عقل و هم جهل و به همین دلیل است که متعلم به تعلیم الهی است قرآن همه اش معجزه است ولی اگر هیچ آیه ای جز این نبود من به راحتی می توانستم ایمان بیاورم به معجزه بودن قرآن. ( وکلم آدم السماء کلا ) تنها موجودی که خداوند همه اسماء را به او آموخت. اسماء که الفاظ نیستند اسماء همان شئون حق هستند اسماء حق همان صفات حق هستند همه حقایق عالم است که خدا به انسان همه را آموخت ولی به فرشتگان آموخته نشد. بعد از ۲۵۰۰ سال به پیروی از ارسطو که گفته می شود انسان حیوان ناطق است و ناطق را فصل مقوم انسان می گوئیم شایع می شود و گفته می شد انسان موجودی است که متعلم به تعلیم اسماء الهی است این فصل ممیز انسان است انسان وجه کامل حق است و دو قوس صعود و نزول دایره هستی را درمی نوردد و پیوستگی ملک و ملکوت در انسان تحقق پیدا می کند یعنی انسان دایره هستی را درمی نوردد.
اگر بخواهیم هستی را به دایره هندسی ترسیم کنیم هندسه علم اندازه و کمیات است و اگر هستی را به شکل هندسی ترسیم کنیم به شکل دایره ترسیم می کنیم، دایره از یک نقطه شروع می شود و یک فرود و فرازی انجام می شود که دایره ترسیم شود و این نقطۀ شروع ازل است و حرکت می کند و نزول پیدا می کند. از وحدت به کثرت آمدن پائین آمدن و نزول است و این پائین جهتی نیست و این نزول یک نیمدایره تشکیل می شود تا می رسد به مرکز کثرت و به قول ملاصدرا هیولای اولی است که قابلیت محض است و فعلیت ندارد و فقط قابلیت است به قابلیت محض که رسید دومرتبه از این قابلیت یک حرکتی شروع می شود از کثرت محض که مرکز کثرت است به وحدت و در یک نیمدایرۀ دیگر می رسد به نقطه ای که آغاز ازل باشد این دو نیمدایره نزول و صعود دایرۀ وجود انسان است و تمام کثرات در این دایره مندرج است و این دایره وجه حق است و همه چیز در این دایره هستی که وجه الله است منعکس است و این انسان کامل است و مصادیق آن اولیاء و انبیاء می باشند و حضرت ختمی مرتبت مظهر کامل این دایره هستی است.
دو سر خط حلقۀ هستی
به حقیقت به هم تو پیوستی
رسیدن به حق از طریق انسان کامل میسر است هیچ وقت و هیچ کس بدون اتصال به انسان کامل امکان ندارد به حق برسد و این اتصال هم اتصال لفظی نیست باید یک نوع اتصالی با انسان کامل پیدا کنی تا بتوانی دایره هستی را درنوردی و به حق تعالی برسی بنابراین این که ما اولیاء را شفیع قرار می دهیم حق داریم. اصلا” بدون اتصال به انسان کامل راهی برای رسیدن به حقیقت نیست سر رسالت و ضرورت وجود انبیاء هم همین است یعنی یک انسان کاملی است که همه انسانها باید از این مسیر انسان کامل عبور کنند تا این دایره هستی که دو قوس نزول و صعود است درنوردند و این همان چیزی است که وجه الله گویند و وجه الله الاعظم یعنی وجود انسان کامل.
استاد محی الدین هم رابطه ما با حق را که عنایت است بهترین عنایت را همین حقیقت محمدیه می داند و بهترین تحفه ای که به بشریت ارزانی داشت وجود حضرت ختمی مرتبت است و تنها ارتباط ما با عالم غیب انسان کامل است و حلقه اتصال ما با خداوند انسان کامل است اگر ما ارتباط خدا با عالم غیر از خدا را حصر کنیم آنجا بحث قیاس منطقی چه می شود و ما داریم که نتیجه قیاس در مقدماتش است که معتزله این قیاس را یک استلزام عقلی یعنی ضرورت علی و معلولی قائلند اما اشاعره می گویند ضرورت عقلی وجود ندارد و آن پی در پی است که ما استلزام می دانیم اما شما فرمودید که جامع عرفا و حکمای ما قائلند به اینکه نسبت نتیجه به مقدمه قیاسی علل معد است نه تامه یعنی نفس ناطقه ما می تواند استعداد و آمادگی را کسب کند تا عقل فعال از عالم غیب آن صورتهای علمی را افاضه کند. از این زاویه خیلی زیبا بحث فنا فی الله و بقابالله را روشن کردید که هم مبنای عقلی دارد و شهودی و هم در آیات و روایات شما وقتی حصر کردید همه اینها را در انسان کامل تکلیف اینها چه می شود؟
همه اینها در انسان کامل معنی پیدا می کند برهان را انسان اقامه می کند و حیوان و حتی فرشته برهان ندارد و کشف منطق و موازین عقلی از انسان است و عصارۀ همه قوائد منطقی، برهان است آن هم شکل اول و شرایط شکل اول برهان که اشکال چهارگانه برهان دارد و شکل اول عصارۀ منطق است که شرایطش ایجاب صغری و کلیت کبری و…. پس برهان را انسان اقامه می کند وقتی شما صغری و کبری را به درستی تشکیل دادی نتیجه می گیرد وقتی در صغری می گوئی عالم متغیرات و هر متغیر حادث است که کبری کلی است و نتیجه پس عالم حادث است یا به قول مثال معروف،سقراط انسان است و هر انسانی فانی است و سقراط فانی است این برهان است و شکل اول است
آیا نتیجه از صغری و کبری درمی آید و صغری و کبری می زایند نتیجه را و مولد هستند و این اعتقاد معتزله است که دو مقدمه برهان را مؤنث دانسته اند، کلمه تولید را به کار برده اند یعنی نتیجه متولد می شود از زایش دو مقدمه منطقی به نام صغری و کبری. اشاعره می گویند چنین نیست و اساسا” مفهوم نمی زاید، زایش مال حیاط است و عالم طبیعت و مفهوم در قاعده خودش همیشه هست و می گویند خلقت انسان به گونه ای است که قائل به علت هم که نیستند و حتی آتش نمی سوزاند و عادت الله جاری است. پنبه را که روی آتش می گذاری آتش می گیرد و این را تقارن می دانند نه علت و هیوم هم فیلسوف تقریبا” اشعری فکر می گوید بین علت و معلول تلازم نیست، تقارن است و تقارنی که عادت شده مثل شب و روز که با هم تقارن دارند و روز وقتی می آید که شب برود و هیچ کدام علت دیگری نیستند و عادة الله جاری شده که نتیجه جاری می شود و وقتی که صغری و کبری به هم قرین شدند و ترتیب منطقی حاصل شد یک نتیجه ای خداوند القاء می کند. نتیجه قیاسی در اعتقاد معتزله تولید است اما اشاعره می گویند التزام را قبول ندارند و می گویند این تقارن و تواتی و پیاپی آمدن است ( در مفاهیم التزام قائلند منتهی در طبیعت منکر التزام هستند و منکر علیت هستند ) هیوم فیلسوف و به هر صورت اشاعره نتیجه را عادة الله می دانند و تقارن می دانند.
حکما می گویند بله آنچه که صغری و کبری ایجاد می کند ایجاد تولیدی نیست که از عدم به وجود آمده باشد اما نقش مؤثر دارد. عادةالله هم نیست یعنی اعداد می کند نفس ناطقه انسانی یعنی نفس ناطقه انسانی علل معد است یعنی وقتی به صغری و کبری توجه کرد و ارتباط صغری و کبری و حد وسطی که تکرار می شود در این وسط توجه به آن پیدا کرد یعنی اعتداد می کند برای اشراقی یعنی استعداد دارد معد می شود مستعد می شود برای اینکه اشراق بشود و نشود و در حقیقت حکمای متأله ما به نوعی اشراق قائلند و نه اشعری اند و نه معتزلی ضمن اینکه برای صغری و کبری تأثیر قائلند اما نه تأثیر ایجادی که از عدم بوجود بیاورد بلکه تأثیر اعتدادی و استعدادی در انسان می گذارند که انسان مستعد می شود که روشن بشود و فیتیله اش بالا بیاید در واقع با این صغری و کبری فیتیله انسان کمی بالا کشیده می شود و یک نوری از درونش می آید که همان نتیجه است و همیشه انسان در ادراک از بیرون که بیرون معد است آن معد بیرونی متعد می کند انسان را برای اینکه روشن نبود و به عبارت دیگر انسان یک فانوس است نسبت به ادراکات که همواره روشن و روشن تر می شود و انسان یک توبره و خورجین نیست که هی ادراک بیاد توش بلکه فانوس است که البته این فانوس نفت می خواهد و نفتش همان صغری و کبری است و همان استعداد است یعنی باید از تمام مسائل پیرامونی استفاده کند که آن نفت است منتهی ما باید آن نفت را تهیه کنیم شاید انسانهایی باشند که خیلی احتیاج به نفت نداشته باشند و آن مال اولیاء و انسانهای کامل است اما انسانها به طور معمول باید زیست خود یا نفت خود را تهیه کنند و زیست انسان توجه به محیط پیرامون است حتی تجربیات و محسوسات و بعد مقوله بندی کردن و صغری و کبری تشکیل کردن و توجه به روابط صغری و کبری و تشکیل برهان و رسیدن به نتیجه.
این ثابت و اشراق از مصدر انسان کامل است؟
نظر ملاصدرا: تحصیل استعداد و آمادگی را برای نفس ناطقه جهت دریات آن فیض غیبی را از آیه ای استفاده می کند و من یسلم وجه الی الله و هو محسن و قد استمثک بالعروة الووثقی . یعنی کمال استعداد را مقام تسیلم می داند در اینجا همه چیز با هم جمع می شود عرفان عملی و نظری و برهان در واقع عروةالوثقی همان حبل الله متین است حبل است، رشته است. انسان وقتی می خواهد صعود کند یک رشته ای محکم می خواهد که گسیخته نشود و رشته نازک نمی شود و حالا این عروةالوثقی رشته محکم که همان حبل الله متین است در درون انسان است من همان رشته محکم را هم عقل می دانم منتهی عقل خالی از شواهب و اوهام، اگر تمایلات نفسانیات و اوهام دنیوی قاطی عقل شد آن طناب محکم نیست و ضعیف می شود و انسان سقوط می کند اما اگر از شوائب اوهام پاک شود و توجه به حق داشت و با حق عناد نداشت حق مطلق خداوند است اما حق شئون دارد و در یک داوری عدالت داشتن همان توجه به حق است و راه به حق تعالی است در یک نگاه و در یک پرسش که از شما می شود در حق همسایه باید حق را رعایت کنی وقتی شما به حق توجه کنی از حق اعتباری گرفته تا حقوق اجتماعی،وقتی که عقل به حق توجه کرد و از شوائب اوهام خودش را کنار کشید این وثقی می شود یعنی محکم می شود و این عقل الهی می شود و انسان هی تعالی و تعالی پیدا می کند تا همان دو قوس و راه بی پایان را طی کند و به مقصد اقصی و هدف اعلی دست پیدا کند اما اگر این وسط ها قاطی شد سقوط می کند و اگر این رشته پاره شود این رشته وثقی نبوده و اوهام بوده و خواسته ها و شهوات بوده سقوط می کند در مهلکه ضلالت. راه راه محکم است و پرخطر و توجه خیلی لازم است به وجه حق،انسان باید توجه داشته باشد و حق را هیچ وقت فراموش نکند و همواره حق را مد نظر داشته باشد تا این راه را به سلامت طی کند اگر از حق اعتباری گرفته تا حق مطلق همیشه حق را در نظر داشته باشد به سلامت به مقصد می رسد.
اخلاق هم از شئون عقل است اخلاق منهای عقل نداریم و ریشه و منشاء عقل چیست؟ اخلاق از کجا ناشی می شود و الزام می شود برای انسان و اخلاق از کجا اعتبارش را پیدا می کند بله ریشه اخلاقی دارد و خود اخلاق از شئون عقل است. چرا اخلاق را حد وسط ارسطوئی دانسته اند؟
در این مسأله بزرگان بررسی کرده اند و هنوز اخلاق کتب ما اخلاق ارسطویی است هر چند در جای خودش اعتبار دارد اما در کتب اخلاقی باز تهذیب الاخلاق ابن مسکویه،اخلاق جلالی،محقق دوانی، معراج السعادة، کیمیای سعادت و احیاءالعلوم نوع دیگری است. حد وسط امهات اصول اخلاقی را ۴ فضیلت دانسته اند: ۱- حکمت ۲- عفت ۳- شجاعت ۴- عدالت
چهار اصل اساسی و بنیادی فضائل اخلاقی است و همه احکام اخلاقی دیگر منشعب می شوند از این ۴ خلق و هر کدام از اینها حد وسط دارد.

برگرفنه از سخنرانی های استاد ابراهیم دینانی

منبع : سایت منتظر

خرید بک لینک

۰ نظر

۰ ۰